نفت و برجام همنشینی مهم را تجربه می کنند. به هر حال همچون چندین دهه گذشته منابع مالی ایران از فروش نفت در بازارهای جهانی تامین میشود و به همین دلیل مقدار فروش، قیمت فروش و اخذ دلار وابستگی شدیدی به برجام دارد و حالا که این قرارداد مهم با تحریم مواجه شده، سئوالی با این مضمون طرح شده که سرنوشت دلارهای نفتی چه خواهد شد؟
«یکی از اشکال هایی که در این چند دهه به طور ملموسی مانع از رشد اقتصادی شده، خام فروشی است و نمی دانم چرا تصمیم گیران این حوزه حساس اصرار دارند تا نفت خام را بفروشند و کمترین تلاشی از خود نشان نمی دهند تا محصولات مختلف نفتی را تولید و در بازارهای داخلی و بین المللی عرضه کنند. اگر
چنین کاری جدی گرفته می شد به این روز نمی افتادیم، شک نداشته باشید که تاثیری شگفت انگیز در عرصه صادرات و در نتیجه توسعه اقتصای خواهد گذاشت.»
دکتر نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی در گفت و گویی با خبرنگار آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی ”
نفت ما ” ، با طرح اظهارات بالا تاکید دارد که با کمرنگ شدن خام فروشی، تهدیدهای نفتی به حداقل ممکن می رسد.
*نفت با وجود افت و خیزهای این چند سال هنوز هم حرف اولِ مناسبات اقتصادی را می زند. سئوال این است که در فضایی که برجام تحریم‌هایی را متوجه خود می بیند، امکان دارد که قیمت نفت بازهم سیر سقوطی داشته باشد؟
طبیعی است که هر اتفاقی برای بازار نفت اهمیت دارد. اما شرایط نفت به گونه ای بود که سکان از دست اوپک خارج نشد و به همین دلیل شاهد این هستیم که کشورهای صادر کننده شرایط را طوری مدیریت کردند که قیمت نفت سیر صعودی داشته باشد که البته اوپک تصمیم گرفت تا عرضه را کاهش بدهد،
پس به این نتیجه می رسیم که عرضه اضافی بازار تمام شده و متعادل خواهد شد و به همین دلیل بعید است که شاهد کاهش قیمت نفت باشیم. مشخصا درباره سهم برجام،
خب اگر ایران در بازار نفت کمرنگ تر شود، طبیعی بود که روی قیمت اثر خواهد داشت.
*با چه ترفندهایی می توان تبعات منفی را جبران کند؟
ما چند سال متوالی سهم ناچیزی در بازار جهانی نفت داشتیم و تبعات منفی اش را هم تجربه کردیم. حالا که قرار بر تداوم تحدید نفت ایران باشد، می توانیم با ورودی جدی تر به بحث میعانات نفتی، این امکان را برای خود به وجود بیاوریم که در بحث صادرات موفق باشیم.
در کل یکی از اشکال هایی که در این چند دهه به طور ملموسی مانع از رشد اقتصادی شده، خام فروشی است و نمی دانم چرا تصمیم گیران در وزارت نفت در این حوزه حساس اصرار دارند تا نفت خام را بفروشند و کمترین تلاشی از خود نشان نمی دهند تا محصولات مختلف نفتی را تولید و در بازارهای داخلی و بین المللی عرضه کنند.
اگر چنین کاری جدی گرفته شود، شک نداشته باشید که تاثیری شگفت انگیز در عرصه صادرات و در نتیجه توسعه اقتصای خواهد گذاشت. همچنین در دورانی که تحریم های اعمال شده از جانب آمریکا و غرب، فضای نفتی ایران را با دشواری های زیادی مواجه ساخته بود، شرکت هایی ایجاد شدند که امور نفتی را انجام می دادند. دولت باید با تزریق منابع مالی شرایطی را به وجود بیاورد تا آنها همچنان بتوانند
به فعالیت خود ادامه بدهند و از این طریق استقلال را در صنعت انرژی محقق کنند.
*کشورهای حوزه خلیج فارس تلاش دارند تا ایران همیشه تحتِ تحریم باشد. می توان گفت انگیزه نفتی اصلی ترین دلیل آنها است؟
اصلا اینطور نیست. چون اگر ایران اگر نتواند نفت اش را بفروشد، عربستان در تصمیمی آنی تعداد بشکه های صادراتی خود را افزایش می دهد و اگر هم دنبال محدودیت در بازار ایران در دنیا هستند، دلیلش این است که آنها می دانند نفت منبع اصلی مالی کشور ما است و به همین دلیل هر چقدر نفت کمتری بفروشیم، مشکلات بیشتری را پیش روی خود خواهیم داد. پس باید گفت تمایل خاورمیانه ای ها برای تحدیدِ نفتی جمهوری اسلامی ربطی به بازار نفتی شان ندارد.
*کاهش وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه چقدر بر بازار اوپک اثر می گذارد؟
ایالات متحده آمریکا تولیدات نفتی‌اش را افزایش داده است که این باعث شده تا نگاهش به نفت و حتی کل خاورمیانه را تغییر بدهد که مستقل شدن آمریکا از نفت خاورمیانه فقط از لحاظ نظامی و امنیتی برای خاورمیانه ای ها اثر منفی خواهد گذاشت و با توجه به مشتری های آسیایی و اروپایی درآمدهای نفتی شان به طور قطع با خروج آمریکا از فهرست خریداران کمتر نخواهد شد.